Amasya Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Nurcan Yurt Şenel, genel sağlık sigortası ile ilgili merak edilenleri açıkladı. Genel Sağlık Sigortası Kavramı nedir, neyi ifade eder.
Amasya Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Şenel, “Genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı, ifade etmektedir.
Reformdan önce sosyal güvenlik kuruluşları farklı olduğu gibi sigortalılar sadece mensup oldukları sosyal güvenlik kuruluşunun verdiği sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyordu. Herkesin sağlık hizmetlerine eşit şekilde erişme imkânı yoktu. Genel sağlık sigortası ile kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı, toplumun bütün fertlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması sağlanmıştır. Kanundan önce ülkemizde bazı kesimler sağlık hizmetlerinden yararlanma yönünden sosyal güvenceden yoksun bulunmakta idi. Öte yandan, çeşitli sosyal güvenlik kuruluşlarınca üyelerine çeşitli miktar ve nitelikte sağlık sigortası yardımları yapılmakta ve bu yardımlar arasında norm birliği bulunmamakta idi. Yasa ile norm ve standart birliği sağlanmıştır. Ülkemizde dağınık yapıda olan ve yararlanma koşulları birbirinden oldukça farklı ve erişimi bütün nüfusa yaygınlaşmamış bulunan sağlık hizmetlerinde yaşanan sorunlar uzun yıllar tartışılmış, çözümü için de değişik tarihlerde yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bütün bu gayretlere rağmen tüm nüfus sağlık güvencesi yönünden kapsam ve koruma altına alınamamıştır. Reform ile tüm nüfus kapsam altına alınmıştır.
Genel sağlık sigortası hangi tarihten itibaren zorunlu hale geldi ve Kimler genel sağlık sigortası kapsamındadır.
Zorunlu olarak herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alınması 1/1/2012 tarihinde başlamıştır. Kapsam dışı olarak adlandırılan banka sandıkları mensupları hükümlü tutuklular, yurt dışından sağlık hizmeti alma hakkı olanlar dediğimiz kesim hariç olmak üzere Türkiye’de ikamet eden herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır. Sigortalı çalışan, kendi nam ve hesabına çalışan, devlet memuru olan, isteğe bağlı sigortalı olan, Kurumdan aylık ve gelir alan, 65 yaş aylığı alan, şeref aylığı alan, stajyer avukatlar, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği alan herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır. Bu kişilerin yanı sıra, herhangi bir kapsamda olmayan ya da sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olmayan yani işsiz, Kurumdan gelir ya da aylık almayan ya da bakmakla yükümlü olunan olmayan kişilerde genel sağlık sigortası kapsamındadır. Bu kişiler Kurum tarafından otomatik olarak sistem üzerinden bulunup genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmektedir.
Gelir testi işlemi nedir, kimler yaptırmaktadır
Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlem gelir testidir. Bu kapsamdaki vatandaşlarımız genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekmektedir. 6824 sayılı Torba yasadan önce gelir testi yaptırmak bu kapsamdaki vatandaşlarımız için mutlak zorunluluk idi, primi devlet tarafından karşılanan grup ile birlikte 4 seviye vardı ve vatandaşlarımızın bu 4 seviyeden hangisi içerisinde olduğunun mutlak tespiti gerekiyordu, Torba yasa sonrası mutlak zorunluluk kalkmaktadır. Bu kapsamdaki kişiler gelirinin düşük olduğunu düşünüyorlar ise kendilerine gönderilen tebliğden itibaren bir ay içerisinde, gelir testine müracaat etmeleri gerekmektedir.
Gelir testi için bir süre var mı
Herhangi bir sosyal güvencesi olmaması nedeniyle GSS kapsamında resen tescil ettiğimiz kişilere durumlarını belirten bir tebligat gönderilmektedir. Gelirinin aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı asgari ücretin 1/3’ünün altında olduğunu düşünenler bu tebliğden itibaren 1 ay içinde gelir testi için yerleşim yerinin bulunduğu SYDV’ye müracaat etmeleri gerekmektedir.
Gelir durumu değişenler tekrar gelir testine gidebilir mi
Bu kapsamdaki sigortalılardan gelir durumu değişenler durumunun değiştiği tarihten itibaren yeniden gelir testi için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat edebilirler.
2021 yılı için GSS Prim tutarı ne kadardır
Geliri brüt asgari üçte birinin üzerinde olan kişilerin ödemesi gereken prim tutarı brüt asgari ücretin %3’ü tutarındadır. Bu nedenle 2021 yılı için bu kapsamdaki kişilerin ödeyeceği prim tutarı aylık 107,33 TL’dir.
Primini kendi cebinden ödeyenler ile primleri devlet tarafından karşılanan genel sağlık sigortalıları için sağlıktan yararlanma şartları aynı mıdır
İki grup arasından bu farklılık göstermektedir. 60/c-1 (eski yeşilkartlılar) sigortalılarının sağlık hizmet sunucularına müracaat etmeleri halinde herhangi bir şart aranmamaktadır. Bu kapsamda sigortalı olunduğu andan itibaren sağlık hizmetlerinden yararlanılabilmektedir. 60/g kapsamındaki primini kendi cebinden ödeyen kişiler için ise 2 temel kural bulunmaktadır; bu kişilerin 30 gün prim ödemesinin bulunması ve 60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekmektedir.
Genel Sağlık Sigortası kapsamında getirilen diğer yenilikler nelerdir
Gençlerimiz için mezuniyet tarihinden itibaren belli yaş ve süre sınırı olmak üzere sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanma imkanı getirilmiştir. 6663 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 10.2.2016 tarihinden itibaren Lise mezunu gençlerimize 20, üniversite mezunu gençlerimize 25 yaşına kadar anne ya da babasından iki yıl boyunca bakmakla yükümlü olarak, anne veya babasından yararlanamıyor ise gelir testi yaptırmaksızın 60/c-1dediğimiz primi devlet tarafından karşılanmak üzere genel sağlık sigortalısı olmaları sağlanmıştır. Daha önceden Kısmi süreli ve çağrı üzerine çalışanlar ile çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan saat ücretli çalışanlardan 20 gün ve altı sürelerde çalışanlar eksik günlerine ait gss primlerini 30 güne tamamlarken, 26.03.2020 tarihinde yayınlanan ve 7226 sayılı Kanunun 45 inci maddesi ile bu süre 8 gün ve daha az çalışanlar olarak düşürülmüştür. Bununla birlikte, ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanların eksik günlerine ait gss primlerini tamamlama zorunluluğu da kaldırılmıştır. Aynı zamanda bu kişiler için şöyle bir kolaylık sağlandı; eğer bu kişiler yani part time çalışanlar ile “7- Puantaj” eksik gün seçeneği ile bildirilenler eğer sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde iseler bu zorunluluktan muaf tutulmuş oldular. 17.04.2020 tarihinde yayınlanan ve 7244 sayılı Kanun ile Nakdi ücret desteği alanlardan sigortalı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi durumunda olmayanlar, primleri işsizlik fonundan karşılanmak suretiyle genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır.
Genel Sağlık Sigortası(GSS) borçları 7256 sayılı Kanun kapsamında nasıl yapılandırılacak
Ağustos 2020 ve öncesine ait Genel Sağlık Sigortası (GSS) borçları otomatik olarak yapılandırılacaktır. GSS borçları için vatandaşlarımızın başvuru yapmasına gerek bulunmamaktadır. 30 Nisan 2021 tarihine kadar ana para borcun tamamının ödenmesi halinde bu borca ilişkin gecikme cezası ve zammı silinecektir. Ayrıca, gelir testi için aranan bir aylık süreyi kaçırmış ve bugüne kadar da hiç gelir testi yaptırmamış vatandaşlarımız borcunu ödeyemeyecek durumda ise 31 Mart 2021’e kadar gelir testi için başvuru yapması durumunda, geliri asgari ücretin üçte birinin altında çıkan vatandaşlarımızın borçları silinecek ve primleri devlet tarafından ödenecektir. Vatandaşlarımız, otomatik olarak yapılandırılan GSS borçlarını e-devlet üzerinden veya bankalar aracılığıyla öğrenebilir ve takip edebilirler.” Diye konuştu.
Ali Rıza AĞIŞ
